رسوب زدایی تأسیسات گرمایشی همواره بخش غیرقابل اجتنابی از مشاغل مربوط به تأسیسات بوده است. رفع رسوب از این نوع تجهیزات همیشه بسیار چالش برانگیز بوده و هنوز هم هست. رسوب زدایی الکترومغناطیسی یکی از جدیدترین و پرطرفدارترین راههای رسوبزدایی که امروزه به راحتی در دسترس متخصصین و پیمانکاران و مصرفکنندگان قرار گرفته است. پیش از این در مقاله رسوب زدایی چه مزایایی برای خانه و لوازم خانگی دارد؟ به بیان کاربردهای استفاده از این نوع از دستگاههای رسوبزدایی پرداختیم و توضیحاتی پیرامون مزایای استفاده از آن ارائه کردیم. اکنون قصد داریم تا به نوع عملکرد این دستگاهها بپردازیم تا شناخت بهتری نسبت عملکرد آنها به دست بیاوریم. دانستن نحوه عملکرد این دستگاه علاوه بر اینکه به ما کمک میکند تا در مواقع خاص بتوانیم بهترین انتخاب را متناسب با نیاز خود داشته باشیم، بلکه میتواند با ارتقاء سطح اطلاعات عمومی اجتماع بارقههایی از نوآوری و رشد را در بخش بخش جامعه روشن نماید. شرکت مهندسی الکترونیک بهرشد، از جمله شرکتهای دانشبنیان و دانشمحور بوده و خود در عرصه تولیدات دستگاه های نوین و ایدهمحور پیشگام و پیشرو بوده است. در ادامه با بهرشد همراه باشید.
چرا تأسیسات گرمایشی نیاز به رسوب زدایی دارند؟
در تأسیسات گرمایشی از سالهای بسیار دور همواره با تکنولوژیای خاص، برای گرمکردن و گرم نگهداشتن مکانهای لازم از آب استفاده میشده و هنوز هم استفاده میشود. با گرمکردن آب و جاریکردن آن در مکانهای مورد نظر، گرمای آب را به هوای آن فضا انتقال داده و باعث میشود محل گرم شود. برای حفظ این گرما و استمرار اثر حرارت آن آب را دوباره به محل گرم شدن (موتورخانه) باز میگردانند و مجدد آن را گرم نموده و به محل مورد نظر میفرستند. این چرخه به صورت مداوم صورت میگیرد و باعث گرم شدن فضای اتاق، منزل، دفتر، انبار و یا هر فضای دیگری میشود. نکته جالب اینجاست که یکی از خطرناکترین چیزهایی که ممکن است در ساختمان وجود داشته باشد، آب است. از طرفی یکی از مهمترین و کلیدیترین موارد مورد نیاز نیز هست. همین امر باعث میشود تا توجه علم مهندسی به آب بیشتر از دیگر عوامل باشد. به این شکل که اگر آب از لولهها نشت کند باعث خرابی و ضرر میشود، ولی اگر نباشد عملاً احداث ساختمان بیمورد است. از این رو حفظ آب در لولهها و استفاده از آن بسیار مهم بوده و در حقیقت قلب تپنده ساختمان ساختار تأسیساتی آن است.
با حضور آب در ساختار تأسیساتی ساختمان، آثار و مشکلات مربوط به وجود آب نیز در ساختمان خودنمایی خواهد کرد. اثراتی مانند نم، پوسش و خورندگی، زنگ زدگی و مشکلاتی از این قبیل. یکی دیگر از اصلیترین عوارض جانبی حضور آب علاوه بر خورندگی موضوع رسوب است. همین دلیل باعث اهمیت موضوع رسوب زدایی تأسیسات گرمایشی و سرمایشی است. ویکیپدیا تعریف جالبی از رسوب ارائه می دهد به این مضمون که رسوب به هر ذرهای که توسط یک سیال جاری منتقل شده و در نهایت تهنشین میگردد، گفته میشود. رسوب تأسیسات گرمایشی و سرمایشی در حقیقت املاح و سختیهای موجود در آب هستند که به دلیل شوک دما جدا شده و به سطح لایه درونی لولهها میچسبند. در حقیقت چون سیستم در موضوع تأسیسات همواره بسته است و باز بودن سیستم به معنی نشت و زنگ خطر است و بلافاصله ترمیم و یا تعمیر میشود، لذا آب ورودی به سیستم تأسیسات گرمایشی کمتر تعویض و تازه میشود؛ و چون با گرما همراه است همیشه مشکلاتی را در جهت رسوب و یا فرسایش مجاری تأسیساتی ایجاد میکند. وقتی آب گرم و سرد میشود دچار شوک حرارتی شده همانطور که گفته شد ذرات معلق در آن به جداره لولهها میچسبند. به مرور این تجمع بیشتر و بیشتر شده و کم به یک زائده و بعد به یک مانع جریان تبدیل میشود. جنس این رسوب از املاح معدنی مانند کلسیم و منیزیم است و ساختار خود را به شکل کربنات نشان میدهد. اینکه این رسوبها به طور دقیق طی چه فرایندی ایجاد میشوند خود، موضوعی خاص و ویژه است که به آن در آینده خواهیم پرداخت. این رسوبها باعث کاهش شدت جریان آب میشوند. این خود به معنی فشار مضاعف بر تجهیزات تأسیساتی و لولهها و استهلاک بیشتر است. و این خود یعنی اتلاف انرژی و منابع مالی. در اینباره در مقاله اثرات مخرب رسوب و اتلاف انرژی توضیخاتی را ارائه نمودهایم. وجود این رسوبها در اولین قدم بعد از کاهش شدت و سرعت جریان آب، باعث ایجاد آلودگی در آب مصرفی خواهدشد. همین توضیحات کافی است تا اهمیت رفع رسوب برای ما آشکار شود. رسوب زدایی تأسیسات گرمایشی و یا بعضاً سرمایشی باعث جلوگیری از ایجاد مشکلات فراوانی خواهد شد و بار مضاعف مالی زیادی که ممکن است به روند نگهداری و یا استفاده آنها تحمیل کند را مهار خواهد کرد. در ادامه به معرفی روش رسوب زدایی الکترومغناطیسی نیز خواهیم پرداخت.

روشهای رسوب زدایی تأسیسات گرمایشی و سرمایشی
در حال حاضر روشهای رسوب زدایی به طور کلی به 2 شکل فیزیکی و شیمیایی انجام میشود. در ادامه به صورت تیتروار به آنها اشاره میکنیم.
-
روشهای فیزیکی :
- جت آب (استفاده از فشار آب)
- فشنگی ساینده
- ایجاد جریان معکوس
- هیدروفرز مکانیکی
-
روشهای شیمیایی :
در روشهای شیمیایی، بر اساس نوع رسوب از انواع اسیدهای آلی و یا معدنی استفاده میکنند. برای جلوگیری از خوردگی مجاری توسط اسید، از بازدارنده خاص متناسب با اسید مورد استفاده کمک گرفته میشود.

رسوب زدایی سیستمهای گرمایشی با دستگاه رسوب زدای الکترومغناطیسی
روش دیگری که برای رفع رسوب از آن استفاده میشود، روش رسوب زدایی الکترومغناطیسی است. اگر بخواهیم کمی عمومیتر به آن نگاه کنیم، میتوانیم آن را با استفاده از دستگاه رسوب زدای برقی هم بهنامیم. زیرا این دستگاه با برق کار میکند و روندی غیر از روشهای فیزیکی و شیمیایی رایج و شناخته شده دارد. در روشهای فیزیکی با استفاده از اثرات فیزیکی اجسام خارجی بر لولهها و مجاری تأسیساتی و یا تأثیر سرعت و فشار جریان بر رسوب لولهها، اقدام به رسوب زدایی میگردد. در روشهای شیمیایی هم از اثر خورندگی و لایه برداری اسید استفاده میشود، که این خود میتواند نقش موثری در خوردگی و فرسایش سیستم تأسیسات ایفا کند و به مرور باعث از بین رفتن و از کار افتادن سیستم میشود؛ و می دانیم راه اندازی و تجهیز مجدد سیستم تأسیسات فرسوده چقدر هزینه بردار خواهد بود. به زودی در مقالهای به توضیح جزئیات عملکرد این دستگاه خواهیم پرداخت، اما در این مقاله به طور کلی و عمومی شرحی بر کارکرد این دستگاه خواهیم نوشت تا با سازوکار دستگاه رسوب زدایی الکترومغناطیسی بیشتر آشنا شوید.
به طور کلی روش کار این دستگاه به این شکل است که با قرار گرفتن در کنار محل جریان آب، کار خود را آغاز میکند. روش قرار گرفتن به این شکل است که تمام محیط مقطع لوله حامل جریان آب و یا اساساً سیال مورد نظر، باید به طور کامل در احاطه این دستگاه باشد. پس از نصب صحیح و راهاندازی آن که خود روشی ویژه و منحصر به خود را دارد، با اتصال دستگاه به برق، دستگاه شروع به کار میکند. این دستگاه با ایجاد میدان مغناطیسی اقدام به بالا بردن انرژی ذرات آب مینماید. این ذرات که به واسطه انرژی بالای خود از یکدیگر دور شدهاند ظرفیت انحلالپذیری بالاتری پیدا کردهاند. همانطور که گفتیم رسوبات از ترکیبات کربنات کلسیم و یا کربنات منیزیم هستند. این به این معنا است مولکولهای آب شروع به انحلال ذرات رسوب بیشتری در خود مینمایند و به همین واسطه به مرور از میزان رسوبهای موجود در مسیر حرکت آب کاسته خواهد شد. از طرفی در رسوب زدایی الکترومغناطیسی با تغییر در سختی آب قابلیت رسوبگذاری در آب از بین میرود. شاید عجیب به نظر برسد، ولی این روش مدتها مورد استفاده و آزمایشهای مختلف قرار گرفته به همواره نتیجه مطلوب را ارائه داده است.
این توضیحی ساده از نحوه عملکرد این دستگاه و روش رسوب زدایی تأسیسات گرمایشی و سرمایشی با استفاده از روش الکترومغناطیسی بود که تلاش کردیم به شکلی واضح و روان به تشریح آن بپردازیم. در ادامه برای مطالعه بیشتر پیرامون لزوم به کارگیری رسوبزداهای الکترومغناطیسی مطالعه مقاله رسوب گیری و هر چیزی که باید درباره آن بدانید را پیشنهاد مینماییم.