روش های رسوب زدایی یکی از مهمترین اقداماتی است که بعد بهکارگیری برخی تجهیزات باید از طریق شیوههای مختلفی انجام شود. بهطورکلی رسوب زدایی به دو روش تقسیم میشود که این دو شیوه شامل ممانعت از ایجاد رسوب و دیگری ازبینبردن لایههای رسوبی تشکیلیافته است. برای ازبینبردن رسوب میتوانید از دو طریق اقدام کنید. شما میتوانید رسوب را تحمل کنید تا به حد غیرقابلتحمل برسد، سپس برای حذف یکباره آن اقدام نمایید. روش دیگر مانع از تشکیل رسوب شوید. تمام روشهای پیشگیرانه نسبت به رسوب زدایی گرانتر، اما کارایی بالاتری دارند.
روشهای حذف رسوب
برای تمیزکردن مبدلهای حرارتی شامل شستوشوی مکانیکی و شیمیایی از روشهای متعددی استفاده میشود. به طور معمول انواع روش های رسوب زدایی شامل موارد زیر هستند:
- رسوب زدایی شیمیایی
- رسوب زدایی مکانیکی
رسوب زدایی شیمیایی
در مبدلهای حرارتی در هنگام تعیین نقص یا کاهش انتقال حرارت باید بعد از خروج مبدل از سرویس، آزمایشهای شیمیایی ضروری براساس شرایط فرایندی بر روی نمونههای موجود در رسوبات انجام گیرد. در این صورت نوع رسوبات شامل رسوب ناشی از سیال فرایندی یا در اثر خوردگی تعیین میشوند. بعد از تعیین نوع رسوب، مبدلهای حرارتی از طریق تجهیزات منحصربهفرد تحت شستوشو قرار میگیرند. معمولاً از چند مخزن با پوششهای ویژه ضدخوردگی این تجهیزات ایجاد و متناسب با نوع فرایند شستوشو مواد شیمیایی پر شده و با لولههایی به یکدیگر اتصال داده میشوند.
برای برقراری جریان، پمپهایی انتخاب شده که با لولههای سازگار با مولد موردنظر اتصال داده میشوند و عملیات چرخش شوینده را صورت میدهند. مواد و محلولهای متعددی نظیر قلیاها، اسیدها، بازدارندههای خوردگی، محلولهای مرطوبکننده و حلالهای آلی در شستوشوی شیمیایی صنعتی بهکار گرفته میشوند. انتخاب نوع حلال برحسب جنس فلز و آلیاژ، میزان حلالیت رسوب و علاوهبر هزینه اقتصادی آن صورت میگیرد.
معایب روش شستوشوی شیمیایی
این روش دارای معایبی است که شامل موارد زیر هستند:
- بدنه تجهیزات دچار آسیب میشوند.
- این روش به مصرف آب بیشتری نیاز دارد.
- در این روش انرژی بسیار زیادی مصرف میشود.
- کار با مواد شیمیایی خود خطرات بسیاری دارد.
- از طریق مواد نفتی و یا شیمیایی آلودگی آبهای سطحی و زیرزمینی ایجاد میشود.
- در این روش مسائل زیستمحیطی رعایت نمیشود.
- در این روش در صورت رسوبزدایی نکردن لولهها دچار گرفتگی یا کاملاً مسدود میشوند.
رسوب زدایی مکانیکی
رسوب زدایی مکانیکی شامل روشهای مختلفی است که شامل موارد زیر میشوند:
- ایجاد جریان معکوس
- جت آب (فشار آب)
- هیدروفرز مکانیکی
- فشنگی ساینده
از دیگر روش های رسوب زدایی میتوان به مکانیکی اشاره کرد. برای تمیزکردن مبدلهای حرارتی بیشتر از روش مکانیکی استفاده میشود. استفاده از آب با فشار بالا یکی از انتخابهای شایع در این مورد است. ازآنجاییکه جت آب بهآرامی اقدام به تمیزکردن لولهها میکند؛ بنابراین این روش وقتگیر است. نکته قابلتوجه این است که در این روش تمیزکاری بهآرامی و با نهایت دقت صورت میگیرد، چراکه با افزایش سرعت موجب تخریب تیوبها و یا تیوب شیت میشود.
در اغلب مواقع این تخریبها بعد از سرویسدهی دوباره مبدل، مشخص میشود. تمیزکنندههای پلاستیکی مهمترین ابزار برای رسوب زدایی مکانیکی هستند. این نوع تمیزکنندهها چنانچه مبدل حاوی رسوبات نرم باشد، کاربرد بیشتری دارند. برای تفکیک رسوبات نرم میتوانید از برسهای تمیزکاری استفاده نمایید. این ابزارها برای تمیزکردن رسوبات بیولوژیکی کارایی بهتری دارند.
ایجاد جریان معکوس
توقف کردن، بستن واحد و تمیزکردن مبدلهای حرارتی یک روش رسوب زدایی محسوب میشود. در این روش هر بار که واحد بسته و دوباره راهاندازی شود، مقدار بسیار زیادی انرژی، مواد اولیه، وقت و تولید محصول از بین میرود. در این صورت روشهای سادهتری نیز وجود دارد که چند بار پیش از توقف کردن واحد برای تعمیر قابلاستفاده و تأثیرگذار است. در نتیجه سمت ورود و خروج آب خنککننده بهصورت موقت و تنها در چند دقیقه برعکس میشود. با باز و بسته کردن چند شیر این کار انجام میشود.
در این صورت بخش عمدهای از رسوبها از طریق این روش کنده و تا مدتی میتوانید از انتقال حرارت نزدیک به مقدار طراحی شده برخوردار شوید. درصورتیکه این کار مداوم انجام شود، نسبت بهدفعات قبل بازیابی انتقال حرارت کاهش مییابد. بههمین دلیل بازیابی با افت فشار مسیر آب نیز امکانپذیر است. براساس طراحی خنککننده، یکی از دو عوامل از جمله کاهش انتقال حرارت یا بیشتر شدن افت فشار میتواند در روند کار واحد شیمیایی تأثیر منفی زیادی داشته باشد، اما معمولاً کمشدن انتقال حرارت بلافاصله تعیین میشود. از یک شیر چهار راهه برای ایجاد سادگی جریان مخصوصاً در واحدهایی که تعداد خنککنندههای آنها بیشتر است، استفاده میشود.
روش جت آب
یکی از روشهای شایع برای شستوشو استفاده از آب با فشار بسیار قوی است. ازآنجاییکه شستوشو با آب بهدلیل فشار جت بهآهستگی لولهها را تمیز میکند؛ بنابراین وقتگیر است. نکته قابلتوجه اینکه در این روش آرامش و دقت نداشتن در حین کار، موجب تخریب لولهها و یا صفحه نگهدارنده آنها میشود، البته اغلب این تخریبها پس از شروع مجدد مبدل مشخص میگردد. معمولاً برای شستوشوی پایانی از روش فشار آب (جت آب) استفاده میشود.
معایب فشار آب (جت آب)
گرچه در بسیاری از مواقع رسوب زدایی با استفاده از فشار آب یک راهکار مناسب محسوب میشود، اما این امکان وجود دارد که شامل معایب و محدودیتهایی باشد که حاوی موارد زیر هستند:
- این روش به مصرف آب بیشتری نیاز دارد.
- در این روش انرژی بسیار زیادی مصرف میشود.
- در این روش در صورت رسوبزدایی نکردن لولهها دچار گرفتگی یا کاملاً مسدود میشوند.
- در این روش لولههای U شکل را رسوب زدایی نمیکند.
روش های رسوب زدایی هیدروفرز مکانیکی
از این روش برای رسوبات بسیار سخت بهکار گرفته میشود. در حالت عادی تفکیک این رسوبات کار بسیار سخت و پیچیدهای است. بههمین دلیل در این روش ابتدا اقدام به تفکیک رسوبات داخل لولهها از طریق متههای مناسب و برسهای خاص میکنند و سپس برای خارج کردن آنها از یک کمپرسور هوا با فشار زیاد بهکار میگیرند. مزایای روش هیدروفرز مکانیکی شامل موارد زیر میشود:
- قدرت
- سرعت بالا
- کارایی بالا
- قابلیت تغییر دور
- هزینههای کم
- تعمیر و نگهداری آسان و سریع
- کیفیت و استحکام بالا
- امکان ساخت و تهیه تمام لوازم آن در داخل کشور
- امکان بهکارگیری دو نازل بهصورت همزمان
- امکان استفاده متصدی با دستگاه از راه دور
- ایمنی زیاد ابزار آن برای کار در درون محوطه مجتمع
معایب روش هیدروفرز مکانیکی
- قابلانعطاف نبودن ابزار بهکاررفته در این روش بهدلیل داشتن لولههای محکم انتقال نیرو است.
- در هنگام برخورد با رسوبات سخت، دچار شکستگی مته و آسیب به دیواره داخلی لوله میشود.
- سوراخ خروج آب از نوک ابزار بسیار کوچک بوده و با بیشتر شدن منافذ گرفتهشده، اصطکاک و تنش حرارتی بالا میرود.
- با افزایش اصطکاک و تنش حرارتی موجب شکسته شدن مته و آسیب به لوله میشود.
روش فشنگی ساینده
در این روش از طریق یک تفنگ فشرده، فشنگهایی به درون لوله شلیک میشود. جنس فشنگیهای ساینده از پلاستیک بوده و با سرعت دیواره داخلی لوله را تمیز میکنند. بهطورکلی فشنگهای اسفنجی با یک سطح صاف در لولههای مبدل حرارتی نتایج بهتری در کاهش رسوب دارند. بهطورکلی قطر گلولههای اسفنجی نسبت به قطر داخلی لولهها کمی بزرگتر بوده که بین 5 تا 10 دقیقه یک گلوله شلیک میشود. از معایب این روش میتوان به لولههای نیمه گرفته و یا کاملاً مسدود شده اشاره کرد. همچنین کاربردی برای رسوبات سخت ندارد.
روش مغناطیسی
در رسوب زدایی مغناطیسی با استفاده از یک میدان مغناطیسی مولکولهای دوقطبی آب منظم میشوند. در این صورت با افزایش نظم، قدرت انحلال آنها بیشتر میشود که این با کاهش اثر رسوبگذاری برابر است. در نتیجه هرچه میزان شدت میدان بالا رود، قدرت ممانعت از ایجاد رسوب نیز بیشتر میشود. بهطورکلی این رسوب زدا از یک آهنربای قوی که موجب ایجاد میدان مغناطیسی میشود، تشکیل شده است. عبور جریان آب از میدان مغناطیسی موجب ترکیب و تشکیل پیوند بلورهای میکروسکوپی میشود که از چسبیدن به سطح لوله یا دیگهای بخار جلوگیری میکند.
رسوب زدایی مغناطیسی با احاطه کردن اطراف لوله مانع از ایجاد رسوب میشود. در این صورت جریان آب با عبور از میدان مغناطیسی موجب تشکیل پیوند بین کریستالهای میکروسکوپی درون لوله یا همان رسوب شده که در نتیجه سبب کنده شدن رسوبات میشوند. رسوب زدای مغناطیسی با خاصیت مغناطیس کردن آب کار میکند. مغناطیس موجب وصل شدن املاح معدنی آب به توده میشود. رسوب با بزرگتر شدن این تودهها شکل میگیرد و درصورتیکه رسوبزدایی انجام نشود موجب باقیماندن آنها و در نهایت رسوب گرفتگی در لوله اتفاق میافتد. استفاده از این روش مقرونبهصرفه است و برای بهرهگیری از آن به ترکیبات شیمیایی نیاز ندارد.
دستگاه رسوب زدای الکترومغناطیسی
رسوب زدای الکترومغناطیسی یکی از بهترین روشها برای ازبینبردن رسوبات موجود در لولهها و سیستمهای تأسیسات صنعتی و خانگی است. از مهمترین مزایای رسوب زدای الکترومغناطیسی نسبت به دیگر روشها ممانعت از ایجاد رسوب و ازبینبردن لایههای رسوبی تشکیلیافته است. بهطورکلی هیچ یک از روش های رسوب زدایی قابلیت انجام همزمان این دو عمل را ندارند. در این صورت متقاضیان براساس ابعاد و دسترسی دستگاهها، کیفیت آب تغذیه، میزان رسوب و بودجه خود روش مناسب را انتخاب میکنند. رسوب زدای الکترونیکی یکی از تجهیزات برای تصفیه آب محسوب میشود. شما میتوانید برای محافظت لوله حامل آب در برابر رسوب اقدام به نصب رسوب زدای الکترونیکی کنید. روش کار این رسوب زدا به این صورت است که یک سیم بهسادگی دور لوله مانند یک سیمپیچ پیچیده میشود و رسوبات را به خود جذب میکند. نکته قابلتوجه اینکه رسوب زدای الکترونیکی سختی آب شما را از بین نمیبرد و همچنین تغییراتی در آن ایجاد نمیکند، تنها از ایجاد رسوب در سیستم تأسیسات ممانعت میکند.
در این مقاله سعی شد به روش های رسوب زدایی بپردازیم. رسوب زدایی شامل روشهای مختلفی است که هر یک از آنها عملکرد متفاوتی دارند. ازآنجاییکه رسوب زدای الکترونیکی مانع ایجاد رسوب میشود و لایههای رسوبی تشکیل شده را از بین میبرد؛ بنابراین میتواند یکی از بهترین روش های رسوب زدایی محسوب شود. شرکت بهرشد پیشنهاد میکند برای ازبینبردن رسوب در سیستمهای تأسیسات خود از رسوب زدای الکترونیکی استفاده نمایید.
برای ارتباط با ما و ثبت نظرات و پیشنهادهای خود میتوانید از روش زیر در تماس باشید.